**Bí mật trong phong bì**

Mẹ mất đã ba năm. Ba chị em tôi – Hạnh, Lan, và bé út Minh – sống lay lắt trong căn nhà cũ kỹ ở ngoại ô. Cha bị bệnh phổi mãn tính, mỗi cơn ho như xé toạc lồng ngực, khiến ông ngày càng gầy mòn. Cả họ hàng, từ cô bác đến anh em họ, ai cũng đến thăm, miệng nói lời thương cảm, nhưng tay chẳng bao giờ mở hầu bao. “Khó khăn lắm, thông cảm nhé,” họ nói, rồi quay lưng đi, để lại chúng tôi với những lời hứa suông.

Tôi, Hạnh, chị cả, vừa học vừa làm thêm để nuôi em và mua thuốc cho cha. Lan, đứa em giữa, tính tình mạnh mẽ, hay cãi vã với tôi vì nó muốn bỏ học đi làm công nhân kiếm tiền. Bé Minh thì còn nhỏ, mới mười tuổi, chỉ biết ngồi bên cha, nắm tay ông mỗi khi ông ho sặc sụa. Cuộc sống cứ thế trôi qua, nặng nề như tảng đá đè lên ngực.

Hôm ấy là ngày giỗ mẹ. Cả nhà chuẩn bị mâm cỗ đơn sơ, chỉ vài món mẹ thích lúc sinh thời: canh khổ qua, cá kho tộ, và một đĩa rau luộc. Họ hàng lại đến, đông đủ như mọi năm. Họ thắp hương, khấn vái, rồi ngồi lại kể chuyện xưa, cười nói rôm rả. Tôi nhìn họ, lòng vừa tủi vừa giận. “Thương” mẹ, nhưng chẳng ai hỏi han cha con tôi sống thế nào, tiền đâu mua thuốc, tiền đâu đóng học phí.

Cuối buổi, như lệ thường, họ để lại những phong bì phúng viếng trên bàn thờ. Tôi chẳng kỳ vọng gì nhiều, nhưng trong lòng vẫn le lói chút hy vọng. Biết đâu, lần này họ đổi ý, giúp đỡ chúng tôi một chút? Khi khách về hết, tôi run run mở từng phong bì, tim đập thình thịch. Nhưng rồi, tôi lặng người.

Trong mỗi phong bì không phải tiền, cũng không phải lời chúc. Chỉ có những mẩu giấy nhỏ, viết nguệch ngoạc vài dòng chữ. Tôi đọc, tay run rẩy. Một phong bì ghi: “Mẹ mày để lại nợ 50 triệu cho tao, giờ mày trả đi.” Một cái khác: “Nhà mày còn nợ tiền mua đất từ năm xưa, tính cả lãi là 30 triệu.” Cả chục phong bì, không cái nào chứa tiền, chỉ toàn những lời đòi nợ, từ vài triệu đến cả trăm triệu, kèm theo những lời mắng chửi mẹ tôi vì “sống không biết điều.”

Tôi sững sờ, nước mắt trào ra. Mẹ tôi, người phụ nữ tần tảo cả đời lo cho gia đình, hóa ra lại bị chính họ hàng vu oan là kẻ vay nợ? Tôi không tin. Mẹ chưa bao giờ kể về bất kỳ khoản nợ nào. Nhưng những dòng chữ kia, như dao cứa vào tim, khiến tôi nghi ngờ chính ký ức về mẹ.

Đêm đó, khi hai em đã ngủ, tôi lén mở hòm kỷ vật của mẹ, thứ mà từ ngày mẹ mất tôi chưa từng dám đụng đến. Trong đó, tôi tìm thấy một cuốn sổ tay cũ. Mẹ ghi lại mọi thứ: từ chi tiêu hàng ngày đến những lần bà cho họ hàng vay tiền. Hóa ra, không phải mẹ nợ họ, mà chính họ nợ mẹ! Cô út vay 50 triệu để mở tiệm, cậu ba vay 30 triệu để mua đất, bác cả vay hơn trăm triệu để lo cho con du học. Tất cả đều hứa sẽ trả, nhưng chẳng ai trả mẹ một đồng.

Tôi ngồi bệt xuống sàn, vừa khóc vừa cười. Hóa ra, những phong bì phúng viếng không phải để an ủi, mà là cách họ hàng trơ trẽn biến ngày giỗ mẹ thành cơ hội để xóa nợ. Họ biết mẹ đã mất, biết chúng tôi không có bằng chứng đòi lại, nên ngang nhiên lật lọng.

Sáng hôm sau, tôi photo cuốn sổ, gửi từng bản đến từng người trong họ. Tôi không đòi nợ, chỉ viết thêm một dòng: “Mẹ tôi sống cả đời vì gia đình, còn các người thì sao?” Tôi không biết họ có xấu hổ hay không, nhưng từ đó, không ai dám đến ngày giỗ mẹ nữa.

Còn tôi, tôi học được một điều: tình thân đôi khi chỉ là cái vỏ, và sự thật luôn nằm ở nơi ít ngờ tới nhất.